Hiện nay, thách thức lớn nhất cho các doanh nghiệp chính là giá tăng mạnh trong vận chuyển hàng hóa giữa Việt Nam và châu Âu. Thêm vào đó là những khó khăn từ việc không thể di chuyển, khiến cho các đại diện từ các công ty khó có thể kết nối trực tiếp và xây dựng các mối quan hệ bền vững với các đối tác tại Đông Nam Á.

Chỉ cần nhìn lướt qua lịch sử giá vận chuyển hàng hóa trong hai năm qua có thể cho ta biết chi phí đã tăng nhanh như thế nào, từ mức trung bình khoảng $1000 cho mỗi container, lên tới hơn $10 000 vào tháng 8 năm 2021.

Việc tăng giá đáng báo động này, kết hợp với sự chậm trễ trong việc cung cấp và vận chuyển container gây ra nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp thuộc CEEC. Để bù đắp cho những trở ngại này, họ phải giảm tỷ suất lợi nhuận hoặc tăng giá sản phẩm và điều này sẽ có ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động kinh doanh của họ. Vì vậy, các chủ doanh nghiệp buộc phải ngưng nhập khẩu các sản phẩm đến từ Việt Nam hoặc dời khâu sản xuất đến châu Âu hay các khu vực gần hơn.

Tuy nhiên, chúng ta có thể nhận thấy một xu hướng mới nổi lên gần đây từ những doanh nghiệp đã từng nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc. Rất nhiều công ty bị ảnh hưởng bởi chi phí vận chuyển cao, cũng như là thiếu nhà cung cấp, đã bắt đầu tìm kiếm các địa điểm thay thế để duy trì vận hành, chẳng hạn như Việt Nam và các nước Đông Nam Á khác. Nhờ vào Hiệp định thương mại tự do giữa EU và Việt Nam (EVFTA), việc di dời quá trình sản xuất về đây khá hấp dẫn, và rất tiềm năng. Đồng thời, các phương thức vận chuyển hàng hóa mới cũng đang được thiết kế và thử nghiệm, ví dụ như là tuyến vận tải đường sắt giữa Việt Nam và châu Âu xuyên qua Trung Quốc. Tuy nhiên, thật không may là năng suất của phương thức này còn khá thấp để trở thành một lựa chọn thay thế cho vận tải hàng hải. Vì những lý do này, số lượng những mặt hàng Việt Nam cơ bản nhất được xuất sang thị trường châu Âu sẽ giảm và khiến giá của chúng sẽ tiếp tục tăng.

Một trong những giá trị quan trọng nhất trong văn hóa kinh doanh Đông Nam Á là sự tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau giữa các đối tác kinh doanh. Nó được thể hiện ở việc thường xuyên gặp gỡ, cả ở những cuộc họp trang trọng – tại phòng họp của các công ty, cũng như những cuộc gặp mặt ngoài công ty, dùng bữa trưa hoặc tối. Trong những cuộc họp như vậy, mọi người tránh nói về công việc, thay vào đó, họ kể những câu chuyện từ cuộc sống gia đình của họ, chia sẻ kinh nghiệm du lịch và thảo luận về giải trí, như nên chơi môn thể thao nào, nên tham gia câu lạc bộ nào, hoặc thảo luận về bất kỳ đội bóng nào. Niềm tin vào các mối quan hệ kinh doanh, sự bền bỉ và khả năng chống chịu của họ đối với các tình huống quan trọng được xây dựng ở Đông Nam Á theo cách này. Tuy nhiên, điều này cần phải dựa trên việc biết những người đứng sau doanh nghiệp, những mối quan hệ cá nhân cực kỳ quan trọng.

Điều này rất khó đạt được vào thời điểm mà các cuộc gặp đều diễn ra trực tuyến thay vì gặp mặt trực tiếp. Các cuộc gặp trực tuyến không tạo cơ hội tiếp xúc thân mật với người khác, không có cơ hội làm quen cũng như "cảm nhận" tính cách, phong cách làm việc và định hướng của họ - một yếu tố quan trọng khác của văn hóa kinh doanh ở Đông Nam Á.

Do đó, các nhà sản xuất, thương nhân và đại lý tìm nguồn cung ứng đang bắt đầu khắc phục những hạn chế này bằng cách tìm kiếm các đối tác địa phương hoặc hợp tác với Phòng Thương mại, các tổ chức chính phủ, những người có thể hỗ trợ họ bằng cách đại diện cho lợi ích của họ tại chỗ - ở mỗi quốc gia Đông Nam Á. Các đối tác địa phương như vậy có thể xây dựng một hình ảnh tích cực của một công ty trong các cuộc họp và đàm phán chính thức và không chính thức, đồng thời giám sát các hoạt động sản xuất, tìm nguồn cung ứng phù hợp, cũng như chăm sóc các thủ tục liên quan.

Xu hướng thứ hai trong thời gian tới sẽ là sự chuyển đổi phương thức hoạt động của các công ty sản xuất và tìm nguồn cung ứng ở khu vực Đông Nam Á. Số đông trong đó sẽ thuê các doanh nghiệp địa phương làm đại diện. Xét trên thực tế dễ hiểu là quyền tự do đi lại trong khu vực ASEAN sẽ được ưu tiên dành cho công dân sở tại, làm việc thông qua các đại lý địa phương chắc chắn sẽ trở thành một cách thông dụng. Các doanh nghiệp sẽ giảm độ trì hoãn khi giao tiếp với khách hàng, cũng như chi phí vận hành bị tiêu tốn bởi các chuyến bay quốc tế tốn kém, kiểm dịch tại khách sạn, và một rủi ro mà người đại diện của các công ty phải đối mặt trong năm qua - đột ngột bị kẹt lại ở một quốc gia áp dụng lệnh giới nghiêm.

Nhiều công ty phương Tây đã bắt đầu lên kế hoạch cẩn thận cho từng bước hoạt động kinh doanh của họ ở Đông Nam Á. Do đó, để thu hút kinh doanh trong khu vực, có thể cần phải kết hợp tất cả các giải pháp ở trên. Việc cắt giảm hoặc dỡ bỏ các chế tài kiểm dịch sẽ khuyến khích các nhà đầu tư tiềm năng trực tiếp đi tới thị trường Việt Nam và các nước trong khu vực, tìm kiếm các sản phẩm chế biến sẵn, hàng bán thành phẩm và cả nguyên liệu thô. Một lần nữa, sự hiện diện trực tiếp trong các cuộc đàm phán sơ bộ sẽ cho phép các đối tác địa phương hiểu rõ hơn về họ, trước khi nhận bàn giao dự án cụ thể. Bằng cách này, cả bên nhà đầu tư và đại lý sẽ có được cảm giác chắc chắn để ra quyết định, đồng thời giảm thiểu chi phí lẫn rủi ro cho họ.